Helenistik-Roma Felsefesi
Description:
?lkça? felsefesinin Helenik felsefeden sonraki ikinci dönemi; siyasi anlamda, kent-devletinin sona erdi?i MÖ 322 y?l?yla Helenistik ça??n son büyük imparatorlu?unun Roma’n?n bir parças? oldu?u MÖ 30 y?l? aras?ndaki dönemin felsefesinden meydana gelen Helenistik felsefeyle Roma’n?n egemenli?i alt?nda, yakla??k olarak MS 5. yüzy?la kadar süren Roma felsefesinden meydana gelir. Bu dönem ayn? zamanda klasik kuramlar?n, vuku bulan çok temel sosyal ve politik de?i?imlere ba?l? olarak büyük bir dönü?üme u?rad??? bir dönemdir.
Helenistik-Roma felsefesinde bask?n olan felsefe, elbette Yunan felsefesidir. Çünkü Roma’da Yunan felsefe okullar?ndan ba??ms?z, ayr? bir felsefe okulu kurulmu? de?ildir. Daha ziyade, orada Helenistik dönemin felsefe okullar? Marcus Aurelius, Epiktetos, Cicero, Lukretius ve Sextus Empirikus gibi filozoflar taraf?ndan temsil edilmi?tir. Bu yüzden, Helenistik felsefenin en önemli özelli?inin Akdeniz’in ve özellikle de Do?u’nun Helenle?tirilmesi oldu?u söylenebilir. Yakla??k yedi yüzy?ll?k bir dönemde Yunan kültürü Akdeniz’i ku?atan dünyaya büyük bir h?zla yay?lm??, özellikle son dönemlere do?ru ?skenderiye kültürün, felsefi kültürün önemli bir merkezi haline gelmi?tir.
Söz konusu Helenistik-Roma felsefesi döneminde, dört büyük felsefe okulu, s?ras?yla Epikürosçuluk, Kinisizm, Stoac?l?k, Septisizm ve Yeni-Platonculuk ça??n ba?at felsefeleri olarak ortaya ç?km??t?r.
Kursumuz bu be? felsefeyi dört bölümde ve alt? derste ele almaktad?r. Birinci dersimiz Epiküros'un kurdu?u Epikürcülü?e ayr?lmaktad?r. Ne’den sak?n?p neyin pe?ine dü?memiz, neyi arzu edip, ne’den uzak durmam?z gerekti?inin üzerinde duran Epiküros'un metafizi?i, etik anlay???, toplum ve siyaset felsefesi dersimizde ele al?nan ba?l?ca konulard?r.
?kinci dersimiz K?br?sl? Zenon taraf?ndan kurulan fakat sonras?nda çok büyük bir de?i?ime u?rayan Stoac?lar? ele almaktad?r. Önemli temsilcileri aras?nda Yunanl? filozoflar Kleanthes (MÖ 331-233), Khrysippos (MÖ 281-208), Panaetios (185-110), Poseidonos (MÖ 135-51) ile Romal? filozoflar Cicero (MÖ 106-43), Epiktetus (MS 50-138) ve Marcus Aurelius (MS 121- 180) bulunan Stoac?lar?n bilgi kuramlar?, metafizik görü?leri, etik anlay??lar?, toplum ve siyaset felsefeleri bu dersimizin temel konular? aras?nda bulunmaktad?r.
Üçüncü dersimiz Stoac?lara esin kayna?? olmu? Kinik filozoflar olan Antisthenes ve Diyojen'e ayr?lm??t?r. Dersimiz, tam bir ya?am felsefesi geli?tirmi? olan bu küskün filozoflar?n ya?amlar? ve geli?tirmi? olduklar? ald?rmazl?k teorisi ve dinginlik anlay??lar? çerçevesinde geçmektedir.
Dördüncü dersimiz antik ça??n cins kafalar? olan septiklere ayr?lmaktad?r. Ba?ta Pyrrhon olmak üzere antik dönemin ku?kuculu?unun ne ?ekilde geli?ti?ini bu derste ele al?yoruz. “Gerçe?in pe?inden ko?an ara?t?rmac?lar”?n meydana getirdi?i bu felsefe okulunu yaratan temel faktörleri, gerçekten ve tam anlam?yla mutlu olmay? isteyen insan?n hangi üç soruyu yan?tlamas? gerekti?i, niçin yarg?dan kaç?nmak gerekti?i gibi ku?kucu felsefenin ortaya att??? argümanlar? bu derste ele al?yoruz.
Be?inci ve alt?nc? dersimiz Yeni Platonculuk'a ayr?l?yor. Yaln?zca tarihsel bak?mdan de?il, H?ristiyan Ortaça? felsefesiyle ?slam felsefesine yapt??? etkiler bak?m?ndan önem ta??yan bir felsefi okul olan Yeni Plantoculuk'un kurucusu Plotinos'un ya?am?yla ba?layarak, felsefesine kaynak te?kil eden temelleri, geli?tirdi?i varl?k sistemi, sudur teorisi ve buna ba?l? olarak varl?klar aras?ndaki hiyerar?iyi, son olarak da kurtulu? dü?üncesini bu derslerde ele al?yoruz.